نسبت انرژی گندم دیم- مطالعه موردی: شهرستان اقلید (فارس)

نویسندگان

چکیده

روش بررسی انرژی به طور گسترده برای تحلیل مسائل مختلف در کشاورزی پایدار استفاده می‌شود. مطالعه انجام شده در مورد تعیین نسبت انرژی گندم دیم در سه منطقه شهرستان اقلید صورت گرفت. سطح کل زیر کشت شهرستان 8282 هکتار است که از این مقدار سهم دشت خسروشیرین 5000، سده 1682 و دژکرد 1600 هکتار می‌باشد. عملکرد محصول گندم دیم در مناطق ذکر شده به ترتیب 1، 02/1 و 9/0 تن در هکتار است. کشت دیم در این شهرستان به دو صورت مکانیزه (شخم با گاوآهن برگردان دار و کشت با عمیقکار) و کشت نیمه مکانیزه (بذرپاشی با دست یا بذر پاش و شخم با گاوآهن برگردان دار) انجام می‌شود. در این مطالعه انرژی معادل ورودی ها و خروجی ها برای هر دو روش محاسبه و سپس نسبت انرژی تعیین شد. نهاده ها شامل کود، بذر، سم، سوخت، ادوات و نیروی انسانی و محصول خروجی شامل دانه و کاه می‌شد. نسبت انرژی دانه در مناطق خسروشیرین، سده، دژکرد به ترتیب 068/1، 19/1، 91/0 و مقادیر مربوط به دانه همراه با کاه (کل خروجی بیولوژیکی) به ترتیب 61/1، 80/1 و 36/1 به دست آمد. میانگین نسبت انرژی با در نظر گرفتن دانه 06/1 و با در نظر گرفتن دانه و کاه 60 /1 به‌دست آمد. کل انرژی نهاده‌های گندم دیم به طور متوسط GJ/ha49/12 بوده و با توجه به کل انرژی ستانده (دانه و کاه) /ha GJ056/20، افزوده انرژی برابر GJ/ha54/7 به دست آمد. به طور میانگین برای شهرستان سهم هر یک از نهاده های کود، سوخت، بذر،‌ ادوات، سم و نیروی انسانی به ترتیب 5/57%،‌ 4/28%، 1/12%، 25/1%،‌ 38/0% و 02/0% بوده است. کود و سوخت بیشترین سهم انرژی مصرفی را به خود اختصاص دادند که بایستی با مدیریت صحیح در مصرف بهینه آنها گام برداشت. مصرف این نهاده ها نه تنها هزینه تولید را افزایش می دهد بلکه سبب آلودگی محیط و منابع آب و خاک نیز می شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Energy Ratio in Dryland Wheat - Case Study: Eghlid Township

نویسندگان [English]

  • Komail Molaei
  • Alireza Keyhani
  • Mahmood Karimi
  • Kamran Kheiralipour
  • Mahdi Ghasemi V
چکیده [English]

Energy method of evaluation is widely employed in analyzing problems associated with sustainable agriculture. In this study, energy ratio (ER) of dryland wheat for three regions of Eghlid township was quantified. The total cropping area of Eghlid is nearly 8282 hectares comprised of: Khosrowshirin (5000 ha), Sedeh (1682 ha) and Dezhkord (1600 ha). The corresponding values of wheat yield in these subareas are 1, 1.02 and 0.9 ton/ha, respectively. In this township, dryland cropping is performed via two methods: mechanized (using moldboard plow and then deep seed drilling) vs semi-mechanized (manual seed broadcasting, or using a seed broadcaster and then applying the moldboard plow). In this study, the equivalent energy inputs and outputs for either one of the methods was evaluatted and then the corresponding energy ratio determined. Inputs were: fertilizer, seed, pesticide, fuel, equipment, labor, while outputs being grain yield and straw. Grain energy ratio for Khosrowshirin, Sedeh and Dezhkord were obtained as 1.068, 1.19 and 0.91, respectively, while the corresponding values related to both grain and straw (total biological output) were 1.61, 1.80 and 1.36, respectively. Consequently, for the township, the corresponding mean values related to grain vs both grain and straw were calculated as 1.06 and 1.60, respectively. Input energy of dryland wheat was found to be 12.49 GJ/ha and total output energy (grain and straw) was 20.056 GJ/ha leading to the net energy gain (NEG) of 7.54 GJ/ha. Mean values of fertilizer, fuel seed, equipment, pesticide, and labor were becomes evident 57.5%, 28.4%, 12.1%, 1.25%, 0.38%, and 0.02%, respectively. It becomes evident that the input items fertilizer and fuel have dedicated to themselves the highest values of energy consumption the magnitudes of which should be optimized for implementation of an efficient management. Improportionate consumption of these inputs not only increases the production costs involved but also adds to the pollution of the atmosphere, soil and water resources as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Energy
  • Energy Ratio
  • Fertilizer
  • Fuel consumption
  • Net Energy Gain