بررسی پدیده‌ی پسماند و ارزیابی رطوبت تک لایه‌ای جذب دانه کلزا

نویسندگان

چکیده

کلزا یکی از دانه‌های روغنی مهم و با ارزش است و به دلیل پتانسیل بالای تولید این محصول در کشور، نیاز به بهینه سازی مراحل تولید و فرآوری آن در کشور می‌باشد. خشک کردن یکی از مراحل مهم فرآوری کلزا می‌باشد و مقدار رطوبت تعادلی (EMC) در بررسی خشک کردن دانه کلزا نقش بسزایی دارد. در این تحقیق مقادیر رطوبت تعادلی رقم لیکورد کلزا با استفاده از روش وزن سنجی در دمای 55 درجه سلسیوس، با دامنه‌ی رطوبت نسبی 7 تا 84 درصد و در دو مرحله‌ی جذب و دفع رطوبت مورد ارزیابی قرار گرفت. این آزمایش به روش لایه نازک در محفظه‌‌ای کنترل شده و عایق‌بندی شده انجام پذیرفت به طوری که شرایط ترمودینامیکی هوای داخل محفظه ثابت نگه داشته شد. دما به وسیله‌ی ترموستات و رطوبت نسبی هوای اطراف نمونه با استفاده از محلول‌های نمک اشباع تنظیم گردید. منحنی‌های هم‌دمای به دست آمده جذب و دفع، سیگمائیدی بوده و منحنی حالت دفع رطوبت بالاتر از منحنی حالت جذب رطوبت قرار گرفت و پدیده‌ی پسماند به وضوح در این دما مشاهده شد. همچنین از سیزده مدل ریاضی اسوین، اصلاح شده‌ی اسمیت، اصلاح شده‌ی اسوین، اصلاح شده‌ی هندرسون، اصلاح شده‌ی هالسی، اصلاح شده‌ی چانگ فاست، اصلاح شده‌ی بت، چانگ فاست، کوهن، هندرسون، هالسی، گب و کاریه برای برازش داده‌های آزمایشگاهی رطوبت تعادلی در رطوبت نسبی‌های مختلف جهت پیش‌بینی رطوبت تعادلی استفاده شد و بررسی‌ها نشان داد که برای هر دو حالت جذب و دفع رطوبت، مدل گب (GAB) مناسب‌ترین مدل است. مقادیر ضریب تبیین (R2)، مربع کای (2?) و مربع میانگین خطای (RMSE) مدل گب در حالت جذب رطوبت به ترتیب 997/0، 023/0 و 120/0 و در حالت دفع رطوبت به ترتیب برابر 994/0، 031/0 و 140/0 بود. با استفاده از داده‌های تخمین‌زده شده توسط مدل گب و به کارگیری معادله جذب رطوبت در مواد نمگیر، بت (BET) و رسم نمودار مخصوص معادله فوق، مقدار رطوبت تک لایه‌ای جذب کلزا نیز محاسبه گردید و مقدار آن برای دانه کلزا برابر 555/1 (درصد بر پایه خشک) و ثابت مربوط به معادله بت آن نیز برابر 371/10- محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating Hysteresis Effect and Monolayer Moisture Adsorption of Canola

نویسندگان [English]

  • A. Zomorodian
  • Zahra Kavoosi
چکیده [English]

Canola is a prominent oil seed crop with a very high production potential in Iran and the production process of which needs to be optimized. Drying is an important part of the processing of the crop with EMC values playing a vital role in the process. In this research adsorption and desorption experiments were conducted in an environmental chamber for Licord variety of canola. The thin layer experiments were run in three replications at constant air temperature of 55? and relative humidity between 7% and 84% (8 points). The thermodynamic conditions (temperature and relative humidity) were maintained in the environmental chamber. Temperature was kept constant at 55? via an accurate thermostat and relative humidities were controlled using saturated salt solutions. Referring to the isotherm sigmoid shape curves for adsorption and desorption showed that the desorption EMC ones were more than the adsorption EMC values at constant temperature. The hysteresis effect can be clearly shown through adsorption-desorption curves. In order to find the best predictive EMC model, thirteen mathematical models namely, Oswin, Modified Smith, Modified Oswin, Modified Henderson, Modified Halsey, Modified Chung- pfost, Modified BET, Chung-pfost, Kuhn, Henderson, Halsey, GAB and Caurie were selected for fitting the experimental data. The goodness of fit was evaluated by coefficient of determination (R2), chi-square (?2) and root of mean square error (RMSE). The GAB model showed the best results for both desorption and adsorption processes. The values of coefficient of determination (R2), chi-square (? 2) and root of mean square error (RMSE) were 0.997, 0.023 and 0.120 for adsorption and 0.994, 0.031 and 0.140 for desorption processes respectively. The adsorption monolayer moisture content (m0) was evaluated using BET equation. The monolayer moisture content was calculated 1.555 (%d.b.) and the corresponding constant value in the BET equation was found as -10.371.

کلیدواژه‌ها [English]

  • BET model.
  • Canola isotherms
  • Equilibrium Moisture Content (EMC)
  • GAB model
  • Monolayer moisture content