امکان‌سنجی اجرای کشاورزی حفاظتی با روش چند معیاری تاپسیس در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی حوضه مارون استان خوزستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران، اهواز ، ایران

2 گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران، اهواز ، ایران

چکیده

در این تحقیق به ­منظور امکان­سنجی اجرای کشاورزی حفاظتی در حوضه مارون استان خوزستان از روش چند معیاری تاپسیس در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده گردید. از این ­رو تمام لایه­های اطلاعاتی مکانیزاسیونی- زراعی شامل ماشین (سطح مکانیزاسیون، ضریب بهره‌وری، خاک ورز مرکب و کارنده)؛ اقلیم (دما و بارش)؛ توپوگرافی (شیب و ارتفاع)؛ خاک (بافت، pH، شوری، فسفر و کربن آلی) به‌همراه منابع آبی (پتانسیل و شوری)، جمعاً ۱۷ لایه برای تناوب محصولات کلزا، نخود و گندم تهیه و پس از وزن دهی با روش تحلیل سلسله مراتبی و رتبه‌بندی با روش تاپسیس، با همدیگر همپوشانی و بر اساس دستورالعمل فائو در پنج طبقه بسیار مناسب، مناسب، تناسب متوسط، تناسب کم و نامناسب طبقه­بندی شدند. نتایج نشان داد که 6/1 و 5/14 درصد از کل سطح اراضی آبی موجود در محدوده مطالعاتی، به‌ترتیب در طبقات بسیار مناسب و مناسب برای اجرای کشاورزی حفاظتی، قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Feasibility of implementing conservation agriculture with TOPSIS multi-criteria technique in GIS (case study: Maroon Basin of Khuzestan Province)

نویسندگان [English]

  • Nosratollah Heidarpour 1
  • Hoshang Bahrami 1
  • Yaghoob Mansoori 1
  • Saeed Hojati 2
1 Department of Biosystem Engineering, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
2 Department of Science and Soil Engineering, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
چکیده [English]

A GIS-based plan with TOPSIS multi-criteria technique was used to assess the feasibility of implementing conservation agriculture in the Maroon Basin of Khuzestan Province. For this purpose, a total of 17 information layers mechanization-farming including machinery (level of mechanization, operation factor, number of conservation tillage and drill), climatic (temperature and precipitation), topographic (slope and elevation), soil properties (texture, pH, salinity, phosphorus and organic carbon) and water resources (potential and salinity) are considered, to determine the areas most suitable for the crop rotation of canola, chickpea and wheat. Thematic layers for the above parameters were prepared in a GIS environment, classified into 5 categories according to FAO guidelines as: highly suitable, suitable, moderately suitable, marginally suitable and not suitable and weighted with AHP method. Then, prepared layers are ranked with TOPSIS techniques and overlapped in GIS. The results showed that 1.6% (5030 ha) and 14.5% (44595 ha) of the studied area is highly suitable and suitable for implementing conservation agriculture, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analytical Hierarchy process
  • GIS
  • Mechanization
  • rotation
  • TOPSIS